Verlichting. Een ondergeschoven kindje, maar in feite is het het sieraad van je interieur en kan het aanzienlijk bijdragen in je gevoel van fitheid of een gevoel van sfeer. Je benadrukt er dat prachtige kunstwerk mee, je eten in het restaurant kan net wat aantrekkelijker ogen wanneer de juiste temperatuur lichtbron is gebruikt en je hebt invloed op de fitheid van je personeel met de juiste soort verlichting.
ARCHITECTUUR
Verlichting is in de basis een hulpmiddel. Het helpt je om iets te kunnen zien. De kleuren en ruimte om je heen. Zonder licht, geen kleur en geen ruimte. Verlichting is er om daar licht te bieden waar de zon op dat moment niet is of niet kan komen. Het is in de architectuur daarom vanzelfsprekend om eerst goed te weten hoe natuurlijk licht de ruimte binnen valt en op welk tijdstip dit gebeurd. Bij nieuwbouwprojecten of verbouwingsprojecten kan dit door middel van het maken van een 3D zonnestudie.
Wanneer je dit in kaart hebt gebracht ontstaan er als vanzelf ideeën. Vorm kan licht beïnvloeden en licht kan de vorm optisch veranderen. Een interessante spanning om mee te spelen. Zie onderstaand twee voorbeelden en een afbeelding van onze zonnestudie voor een villa in Marbella.
Twee voorbeelden van licht en architectuur.
Een (topview) fragment uit de zonnestudie van ons project in Marbella (Project: onder de Spaanse zon).
FUNCTIE'S
Wanneer je vervolgens je ruimte hebt ingedeeld en je weet waar welke functie in je interieur plaats zal vinden, kun je bepalen welke soort verlichting je nodig hebt. Wil je een boek kunnen lezen op de bank in je woonkamer? Wil je jouw personeel zo lang mogelijk fit laten zijn gedurende een dag? Voor iedere functie op zich zijn er tips om dit te bereiken. Lees onderstaand een aantal tips.
DE BASIS
De basis van een fijn lichtplan is indirecte verlichting. Dit houdt in dat de lichtbron een muur of een plafond uitlicht en via die muur het licht de ruimte in wordt verspreid. Licht botst tegen de muur, de objecten en zo door de ruimte waardoor het licht geleidelijk aan wordt verdeeld.
CRI WAARDE
CRI staat voor Color Rendering Index. De waarde 0 staat voor een specifieke kleur. De waarde 100 staat voor daglicht. Het is voor LED verlichting dus vanzelfsprekend dat hoe hoger de waarde, hoe beter de verlichting. CRI 80 wordt gezien als kwalitatief goed. Echter, in een keuken, museum of bij andere locatie's waarbij kleur belangrijk is, is een hogere CRI gewenst. Denk hier aan een CRI waarde van minstens 90. Liefst nog hoger.
Het effect is dat wanneer je met een spotje met een CRI waarde van >90 op een schilderij schijnt dat de kleuren veel helderder zullen overkomen dan bij een spotje met een CRI waarde van 80. Zie onderstaande afbeelding.
Bovenstaande afbeelding komt van electroshop.nl
KLEURTEMPERATUUR
De kleurtemperatuur kun je zien als de kleur van het licht. Zo is 1.000 K vergelijkbaar met kaarslicht en 10.000 K vergelijkbaar met een blauwe bleke lucht. Wanneer je wakker wordt zul je niet meteen het 'koude' 10.000 K licht in je ruimte willen. Mocht je een modelvliegtuig in elkaar aan het zetten zijn is het fijn om dit licht juist wel in de ruimte te hebben.
Bovenstaande afbeelding komt van Technischeunie.nl
LUX, LUMEN & CANDELA
lux & lumen zijn woorden om de hoeveelheid licht aan te geven. Lux geeft aan hoeveel licht er op een bepaald oppervlak aanwezig is. Lumen geeft de hoeveelheid licht aan die afkomstig is van een bepaalde lichtbron, ongeacht de richting die het op straalt. Candela is een eenheid aan licht (1 candela=1kaars=1lumen) die onder een bepaalde driedimensionale hoek wordt gemeten (vergeet het laatste maar meteen).
Leuk om te weten is dat zonlicht 100.000 lux is, daglicht 15.000 lux en een bewolkte dag 1.000 lux.
Wettelijk is vastgelegd dat er in bepaalde ruimten een bepaalde hoeveelheid lux aanwezig moet zijn. Zo moet er 300 lux in een kantoorruimte aanwezig zijn en 500 lux in een vergaderruimte. In een gymnastieklokaal 375 lux en in een collegezaal 500 lux. Dit is vastgelegd volgens in de NEN 1246-1.
Bovenstaande afbeelding is afkomstig van ledgloeilamp.nl
MEDITERRAANS
Zoals je al hebt kunnen lezen is verlichting in het leven geroepen om jou te helpen iets te kunnen zien wanneer er geen daglicht aanwezig is. Gebruikelijk is om daar lichtbronnen te plaatsen waar normaliter het daglicht vandaag komt. Dus heb je een raam dan worden spots vaak bij dat raam geplaatst. Zo wordt daglicht als het ware nagebootst. Een leuk weetje is ook wel dat in Nederland de kleurintensiteit 2700 K is en in Zuid Spanje 3000 K. Niet gek, want in Zuid Spanje is het licht feller, blauwer. 3000 K is dus ook iets blauwer (kouder) licht dan de 2700 K die wij gewend zijn in Nederland. Het is van belang hier bij stil te staan bij het ontwerpen van een lichtplan in een ander land.
BINNEN BUITEN
Houd er rekening mee dat je de binnenruimte van je huis kunt verlengen door je lichtplan door te laten lopen in je tuin. Binnen en buiten gaan op die wijze een relatie met elkaar aan. Wanneer je spots bij je ramen hebt is het goed om er bij stil te staan dat wanneer je ramen dicht zijn en het donker is buiten dat de spots in je ramen gaan reflecteren. Dit is niet altijd even rustgevend. wanneer je de verlichting buiten sterker maakt kun je dit tegen gaan. Houd wel voor ogen dat wanneer je juist de verte in wilt kijken (je woont bv op een berg en kijkt zo het dal in) dat je het licht afzonderlijk kunt dimmen en zo kunt genieten van het uitzicht.
Bovenstaande afbeelding is afkomstig van aquaglobe
SPANNING
Licht is er om jou te helpen om iets te kunnen zien wat je zonder daglicht niet zou kunnen zien. Zoals aangegeven is het fijn om een basis aan verlichting in je huis te hebben. Indirecte verlichting. Zo zorg je er voor dat je langer fit blijft, niet verblind wordt door het kijken in spots en leg je een basis neer voor een sfeer die je telkens kunt veranderen.
Verlichting kan zeer spannend werken. Wees daarom niet bang om met donker en licht te werken. Een spannend effect kun je niet bereiken wanneer het overal even licht is. Soms staat het te gek wanneer je een spot aan het einde van de hal op een beeld gericht hebt staan. Het beeld knalt daardoor de ruimte in. Wanneer je (bijvoorbeeld) met kleine spots de vloer aanlicht kun je voldoende zien en is de wandeling naar het beeld toe toch comfortabel.
ARAMATUREN
We weten nu welke lichtbron er op welke plaats gewenst is. Nu is het belangrijk om ook naar je armatuur te kijken. Er zijn armaturen die de lichtbron beïnvloeden. Zo kan de armatuur bijvoorbeeld aan de binnenkant van goud zijn waardoor je de kleurtemperatuur warmer maakt. Of de armatuur is van polyurethaan gemaakt. Je krijgt dan een diffuus effect op je lichtbron. Dit speelt allemaal mee in de ervaring van je lichtbron en dus in je lichtplan.
Voor een rustig ogend effect is het wellicht ook goed om te kijken naar een 'familie' aan armaturen. Maar houd je hier vooral niet aan als je dat niet wilt. Armaturen kunnen juist dat speelse effect geven, je persoonlijkheid in je interieur versterken of juist enkel dienend zijn. Je kunt er vele uitspraken mee maken. Sommigen zijn een kunstwerk op zich. Het is de moeite waard om daar goed naar te kijken.
STAPPENPLAN
Wil jij zelf aan de slag met het creëren van een lichtplan voor jouw ruimte? Doorloop dan onderstaande stappen.
2. Bepaal waar je welke functie in de ruimte wilt laten plaats vinden.
3. Kijk altijd verder dan de muren van je ruimte wanneer je lichtaccenten wilt aanbrengen.
4. Bepaal welke CRI waarde, kleurtemperatuur goed werken bij jouw functie's.
5. Kies een armatuur en lichtbron die hier bij past.
Ik hoop op deze wijze jullie iets wijzer te hebben gemaakt in de wereld van verlichting. Uiteraard kun je contact opnemen bij vragen. Ik ben benieuwd of jullie met bovenstaand verhaal op weg zijn geholpen.
Bent u benieuwd naar wat een lichtplan voor uw ruimte kan betekenen?
Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.
Een fijn verlichte werkdag toegewenst!